Radca Krzysztof Olechno

Likwidacja oddziału spółki zagranicznej

likwidacja-oddzialu-przedsiebiorcy-zagranicznego

Przedsiębiorcy zagraniczni w Polsce

Podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej przez podmioty zagraniczne na terytorium Polski określa ustawa z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Przedsiębiorcy zagraniczni mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na terytorium Polski na zasadach określonych w ww. ustawie. Przedsiębiorca zagraniczny to zarówno osoba fizyczna, jak i spółka. Za przedsiębiorcę zagranicznego uważa się także obywatela polskiego, jeżeli wykonuje działalność gospodarczą za granicą.

Oddział spółki zagranicznej w Polsce

Zagraniczni przedsiębiorcy mogą tworzyć w Polsce oddziały, przedstawicielstwa lub czasowo oferować lub świadczyć usługi, na zasadach określonych w ustawie dotyczącej przedsiębiorców zagranicznych. Za oddział przedsiębiorcy zagranicznego należy rozumieć wyodrębnioną i samodzielną organizacyjnie część działalności gospodarczej, wykonywaną przez przedsiębiorcę poza siedzibą przedsiębiorcy lub głównym miejscem wykonywania działalności. Otwieranie oddziałów przez przedsiębiorców zagranicznych jest bardzo popularną formą prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce.

Zgodnie z ogólną zasadą, przedsiębiorcy z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na terytorium Polski na takich samych zasadach jak obywatele polscy. Przedsiębiorcy zagraniczni z tych państwa mogą także tworzyć oddziały z siedzibą na terytorium Polski. 

Przedsiębiorcy pochodzący z państw nienależących do Unii Europejskiej lub EFTA, mogą tworzyć oddziały z siedzibą na terytorium Polski na zasadzie wzajemności, jeżeli ratyfikowane umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej. Konieczne jest więc zawarcie porozumienia między Polską, a innym państwem, które obejmuje wzajemną możliwość tworzenia oddziałów na terytorium obu krajów.

UWAGA: Przedsiębiorca zagraniczny w ramach oddziału może wykonywać działalność gospodarczą wyłącznie w zakresie, w jakim prowadzi tę działalność za granicą.

Likwidacja oddziału przedsiębiorcy zagranicznego – zmiany prawne

Przepisy prawa i orzecznictwo sądowe w zakresie likwidacji oddziału przedsiębiorcy zagranicznego zmieniały się na przestrzeni lat. W szczególności istotna była kwestia, czy przy likwidacji oddziału przedsiębiorcy zagranicznego należy stosować długotrwałą procedurę likwidacji obowiązującą przy spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością. Procedurę likwidacji spółki z.o.o. opisałem w artykule „Likwidacja spółki z o.o.„.

W pierwotnym brzmieniu Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, która obowiązywała do dnia 29 kwietnia 2018 r., istniał przepis art. 92, który mówił o tym, że:

„Do likwidacji oddziału stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu spółek handlowych o likwidacji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.”

Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 9 maja 2007 r., sygn. akt II CSK 25/07, na skutek skargi kasacyjnej wniesionej przez niemiecką spółkę z o.o., która wnosiła o wykreślenie swojego polskiego oddziału stwierdził, że art. 92 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie stosuje się do dobrowolnej likwidacji oddziału przedsiębiorstwa zagranicznego. Uznał zatem, że możliwe jest wykreślenie niemieckiego oddziału spółki w Polsce bez przeprowadzania długotrwałej procedury likwidacji jak przy spółce z .o.o., o ile likwidacja oddziału wynika z dobrowolnej decyzji spółki zagranicznej (spółki macierzystej), a nie decyzji Ministra o zakazie wykonywania działalności przez oddział. Sąd Najwyższy uzasadniał m.in., że przeciwne podejście narusza prawo wspólnotowe, które nakazuje zrównać sytuację przedsiębiorców polskich i unijnych, natomiast prawo polskie nie nakazuje polskim przedsiębiorcom przeprowadzenia procedury likwidacji oddziału na zasadach jak dla spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Ustawodawca z kolei w dniu 1 stycznia 2012 r. znowelizował art. 92 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, który zyskał nowe brzmienie:

„Art. 92 [Likwidacja oddziału] Do likwidacji oddziału będącej następstwem:
1) decyzji o zakazie wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę zagranicznego w ramach oddziału, wydanej przez ministra właściwego do spraw gospodarki,
2) decyzji przedsiębiorcy zagranicznego o likwidacji oddziału
– stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu spółek handlowych o likwidacji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.”

Przepis mówił już zatem wprost, że niezależnie od tego, czy likwidacja wynika z decyzji Ministra, czy też z dobrowolnej decyzji przedsiębiorcy zagranicznego o zamknięciu oddziału, należało przeprowadzić skomplikowaną procedurę likwidacji jak przy spółce z ograniczoną odpowiedzialnością.

Likwidacja oddziału przedsiębiorcy zagranicznego – obecne przepisy

Kwestie wykonywania w Polsce przez przedsiębiorców zagranicznych działalności w formie oddziałów reguluje ustawa o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W tej materii zastąpiła ona ustawę o swobodzie wykonywania działalności gospodarczej. Zgodnie z art. 20 ww. ustawy przedsiębiorca zagraniczny musi przeprowadzić procedurę likwidacji oddziału, według zasad obowiązujących przy sp. z o.o., tylko jeżeli wydana została decyzja Ministra o zakazie wykonywania działalności gospodarczej przez oddział. W przepisach ustawy brak jest odpowiednika art. 92 pkt 2) ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (w brzmieniu od 1 stycznia 2012 r.), który nakazywał przeprowadzenie likwidacji oddziału zgodnie z zasadami likwidacji sp. z o.o., także przy dobrowolnej likwidacji spółki. Należy zatem uznać, iż ustawodawca zmienił swoje stanowisko w tym zakresie, skoro nie powielił tego przepisu w nowej ustawie.

Należy zatem uznać, że likwidacja oddziału przedsiębiorcy zagranicznego w Polsce, jeżeli wynika z dobrowolnej decyzji spółki macierzystej o zamknięciu oddziału, nie wymaga przeprowadzenia procedury likwidacji jak przy spółce z o.o. Znacznie skraca to okres likwidacji oddziału (z 1 roku do nawet kilku tygodni). 

Jeżeli interesują Cię bieżące treści z zakresu likwidacji działalności gospodarczej, zapraszam do polubienia profilu Kancelarii na Facebooku. 

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *