Plan spłaty wierzycieli

Upadłość konsumencka – umorzenie długów

Głównym  celem każdej osoby wnoszącej o ogłoszenie upadłości konsumenckiej jest uzyskanie oddłużenia. Oddłużenie oznacza umorzenie zobowiązań (przestają one istnieć).

Generalną zasadą w upadłości konsumenckiej jest uzyskanie oddłużenia po wykonaniu planu spłaty wierzycieli.

Plan spłaty wierzycieli

Ustalenie i wykonywanie planu spłaty wierzycieli jest jednym z etapów postępowania upadłościowego konsumenta. Następuje po tym, jak upłynie termin do zgłaszania wierzytelności, a syndyk przeprowadzi likwidację majątku wchodzącego w skład masy upadłości. Kiedy to już nastąpi Syndyk składa sądowi projekt planu spłaty wierzycieli wraz z uzasadnieniem.

Do projektu planu spłaty wierzycieli z uzasadnieniem syndyk załącza także:

1. dowody doręczenia upadłemu oraz wierzycielom projektu planu spłaty wierzycieli z uzasadnieniem wraz z pouczeniem i zobowiązaniem do złożenia stanowiska w terminie 14 dni;
2. stanowiska upadłego oraz wierzycieli albo informację, że upadły lub wierzyciele nie złożyli stanowiska wraz z podaniem przyczyny jego niezłożenia.

Co do zasady sąd ustala plan spłaty wierzycieli na posiedzeniu niejawnym. Sąd musi przeprowadzić rozprawę w przedmiocie ustalenia planu spłaty, jeżeli upadły, syndyk lub wierzyciel złożył wniosek o przeprowadzenie rozprawy. O terminie rozprawy zawiadamia się upadłego i syndyka oraz tego wierzyciela, który złożył wniosek o przeprowadzenie rozprawy.

Wydanie postanowienia o ustaleniu planu spłaty wierzycieli oznacza zakończenie konsumenckiego postępowania upadłościowego. Prawomocne ustalenie planu spłaty powoduje wygaśnięcie funkcji Syndyka. Od tego momentu, wierzyciel rozporządza swoim majątkiem, w tym uzyskiwanym wynagrodzeniem.

Plan spłaty wierzycieli – obwieszczenie

Postanowienie o ustaleniu planu spłaty wierzycieli obwieszcza się w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Na postanowienie sądu w przedmiocie ustalenia planu spłaty przysługuje zażalenie. W praktyce najczęściej na tym etapie aktywizują się wierzyciele upadłego konsumenta, wnosząc zażalenie na postanowienie w przedmiocie ustalenia planu spłaty. Wniesienie zażalenia wydłuża czas trwania postępowania upadłościowego. Konsument musi dłużej czekać na oddłużenie.

Brak zgłoszeń wierzytelności a plan spłaty

Jeżeli wierzyciele nie dokonali żadnych zgłoszeń wierzytelności, ani syndyk nie ujął żadnych wierzytelności z urzędu (o tym jakie wierzytelności syndyk uwzględnia nawet bez zgłoszenia pisałem we wpisie „Zgłoszenie wierzytelności w postępowaniu upadłościowym”), sąd po upływie terminu do zgłoszenia wierzytelności umarza zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty.

Wyjątkowo, syndyk przygotowuje plan spłaty, pomimo niedokonania zgłoszenia przez żadnego z wierzycieli, jeżeli w toku postępowania upadłościowego nie zostały zaspokojone koszty tego postępowania tymczasowo pokryte przez Skarb Państwa lub inne zobowiązania masy upadłości. W takiej sytuacji sąd ustali plan spłaty obejmujący jedynie te koszty i zobowiązania.

Natomiast zgłoszenie wierzytelności dokonane przez wierzyciela po złożeniu przez syndyka projektu planu spłaty wierzycieli z uzasadnieniem pozostawia się bez rozpoznania.

Odmowa ustalenia planu spłaty

W obecnym stanie prawnym (19.04.2021 r.) sąd może odmówić ustalenia planu spłaty tylko wtedy, gdy:

1. upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień w sposób celowy, w szczególności przez trwonienie części składowych majątku oraz celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań;
2. w okresie 10 lat przed dniem zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości w stosunku do upadłego prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań;

– chyba że ustalenie planu spłaty wierzycieli jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.

Warto zauważyć, iż obecnie nawet rażące niedbalstwo w prowadzeniu swoich spraw finansowych, czy też umyślne doprowadzenie do upadłości nie są przesłankami do odmowy oddłużenia. Natomiast w poprzednim stanie prawnym sąd mógł z tej przyczyny odmówić ogłoszenia upadłości.

Treść planu spłaty wierzycieli

W postanowieniu o ustaleniu planu spłaty sąd:

1. wymienia wierzycieli uczestniczących w planie spłaty;
2. dokonuje podziału funduszy masy upadłości pomiędzy wierzycieli uczestniczących w planie spłaty, jeżeli w postępowaniu zgromadzono fundusze masy upadłości;
3. ustala, czy upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa;
4. określa, w jakiej wysokości oraz w jakim okresie – nie dłuższym niż 3 lata – upadły jest obowiązany spłacać zobowiązania, oraz jaka część zobowiązań upadłego powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości zostanie umorzona po wykonaniu planu spłaty wierzycieli.

Jeżeli sąd ustali, że upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa, może wydłużyć okres trwania planu spłaty. W takiej sytuacji plan spłaty nie może być krótszy niż 3 lata. Nie może być też dłuższy niż 7 lat.

Istnieją też górne granice ustalenia czasu planu spłaty, zależne od stopnia zaspokojenia wierzycieli. W przypadku, gdy w drodze wykonania planu spłaty wierzyciel spłaci:

1. co najmniej 70% zobowiązań objętych planem spłaty wierzycieli – plan spłaty wierzycieli nie może zostać ustalony na okres dłuższy niż 1 rok;
2. co najmniej 50% zobowiązań objętych planem spłaty wierzycieli – plan spłaty wierzycieli nie może zostać ustalony na okres dłuższy niż 2 lata.

Do okresów spłaty zalicza się okres od upływu 6 miesięcy od dnia ogłoszenia upadłości do dnia ustalenia planu spłaty wierzycieli, chyba że dłużnik nie pokryłby w całości kosztów postępowania tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa.

W planie spłaty, oprócz wierzyciel upadłego „sprzed ogłoszenia upadłości” uwzględnia się także w pełnej wysokości:

1. koszty postępowania upadłościowego tymczasowo pokryte przez Skarb Państwa;
2. inne zobowiązania masy upadłości niezaspokojone w toku postępowania;

– chyba, że możliwości zarobkowe upadłego, konieczność utrzymania upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu oraz ich potrzeby mieszkaniowe nie pozwalają na zaspokojenie tych kosztów. W takiej sytuacji koszty te ponosi Skarb Państwa.

Wysokość planu spłaty wierzycieli

Sąd nie jest związany stanowiskiem upadłego ani wierzycieli co do treści planu spłaty. Ustalając plan spłaty wierzycieli, sąd bierze pod uwagę:

1. możliwości zarobkowe upadłego,
2. konieczność utrzymania upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu oraz ich potrzeby mieszkaniowe,
3. wysokość niezaspokojonych wierzytelności oraz stopień zaspokojenia wierzytelności w postępowaniu upadłościowym.

W okresie wykonywania planu spłaty wierzycieli co do zasady niedopuszczalne jest wszczęcie postępowania egzekucyjnego dotyczącego wierzytelności powstałych przed ustaleniem planu spłaty wierzycieli.

Plan spłaty wierzycieli – podsumowanie

Ustalenie planu spłaty wierzycieli jest krokiem w kierunku uzyskania oddłużenia. Należy pamiętać, że samo umorzenie długów następuje co do zasady dopiero po wykonaniu planu spłaty. Plan spłaty w „normalnych” warunkach może być ustalony na maksymalnie 3 lata. Natomiast jeżeli dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa, może to być nawet 7 lat. Upadły może wnieść zażalenie na postanowienie sądu, jeżeli uważa, że ustalone spłaty są zbyt wysokie lub okres planu spłaty jest za długi. Zażalenie może wnieść także każdy z wierzycieli, podnosząc argumenty przeciwne.

Jeżeli interesują Cię bieżące treści z zakresu prawa upadłościowego, zapraszam do polubienia profilu Kancelarii na Facebooku.