Radca Krzysztof Olechno

Restrukturyzacja zadłużenia gospodarstw rolnych

restrukturyzacja rolnika

Problemy finansowe rolników

Z danych statystycznych wynika, że obecne zadłużenie polskich gospodarstw rolnych z tytułu kredytów wynosi ok. 33 miliardy złotych. Powiększa się przy tym liczba gospodarstw, które mają problem ze spłatą zaciągniętego zadłużenia. Szacuje się, że 6,5 tys. gospodarstw rolnych zaprzestało spłaty kredytów, a ok. 3,5 tys. jest w windykacji komorniczej. W związku z wejściem Polski do Unii Europejskiej, rolnicy stanęli przed wyzwaniem modernizacji swoich gospodarstw rolnych, koniecznej do spełnienia licznych wymagań stawianych przez prawo unijne. Sfinansowanie inwestycji na modernizacje, takie jak zakup maszyn rolnych, czy linii produkcyjnych, wymagało zaciągnięcia kredytów, lub też zawarcia umów leasingu. Znacznie ogranicza to możliwość uzyskania kolejnych źródeł finansowania, tak potrzebnych np. w przypadku spadku cen produktów rolnych, czy wystąpienia klęski suszy.

Pomoc dla zadłużonych gospodarstw rolnych

Rolnik zmagający się z problemami finansowymi w pierwszej kolejności może sięgnąć po specjalne programy pomocowe dotyczące gospodarstw rolnych. Po spełnieniu określonych warunków możliwe jest uzyskanie finansowania na preferencyjnych warunkach. Szerzej pisałem o tym w artykule Pomoc dla zadłużonego rolnika. Oczywiście warto także sprawdzić, czy inne programy pomocowe dostępne dla rolników nie okażą się pomocne przy poprawie sytuacji sytuacji finansowej gospodarstwa. Mam tu na myśli na przykład pomoc udzielaną w ramach programu „Restrukturyzacja małych gospodarstw”, czy też tzw. „premie dla młodych rolników”. Jeżeli te środki pomocy okażą się niewystarczające, ostatnią deską ratunku przed ogłoszeniem upadłości może okazać się sądowa restrukturyzacja gospodarstwa rolnego. Jej główną zaletą jest ochrona dobytku rolnika przed sprzedażą w postępowaniu upadłościowym.

Sądowa restrukturyzacja gospodarstwa rolnego

Sądową restrukturyzację zadłużenia może rozpocząć tylko rolnik będący przedsiębiorcą. Wynika to z tego, że ustawę Prawo restrukturyzacyjne stosuje się do przedsiębiorców. Jeżeli rolnik jest wpisany do CEIDG to z pewnością jest przedsiębiorcą i może skorzystać z postępowań przewidzianych przez Prawo restrukturyzacyjne. Wpis w CEIDG nie jest jednak rozstrzygający. Istotne jest to, czy rolnik rzeczywiście prowadzi działalność gospodarczą. Każdy przypadek należy oceniać indywidualnie, natomiast orzecznictwo sądowe dostarcza nam pewnych wskazówek. Przy ocenie, czy dany rolnik jest przedsiębiorcą należy zwracać uwagę m.in. na obszar prowadzonego gospodarstwa i poziom jego organizacji. Bardzo ważne jest także to, czy gospodarstwo służy jedynie do zaspokajania własnych potrzeb, czy też wytworzone produkty przeznaczone są na zbyt.

Sytuację każdego rolnika trzeba przeanalizować indywidualnie i przed złożeniem wniosku ustalić, czy rolnik jest przedsiębiorcą, który może rozpocząć proces sądowej restrukturyzacji.

Kiedy najlepiej rozpocząć restrukturyzację

Sądowa restrukturyzacja gospodarstwa rolnego powinna zostać wszczęta, jeżeli inne środki, w tym programy pomocowe skierowane do rolników, nie pomogły w odzyskaniu płynności finansowej. Ustawę Prawo restrukturyzacyjne stosuje się nie tylko do przedsiębiorców niewypłacalnych, ale także zagrożonych niewypłacalnością.

Najlepszy czas na rozpoczęcie restrukturyzacji to ten, kiedy dłużnik jest jeszcze w stanie regulować raty kredytów, czy leasingu, a konta bankowe nie zostały zajęte przez komornika. W sytuacji, gdy bank lub leasingodawca wypowiedział już umowę, a konta zajął komornik, postępowanie będzie bardziej skomplikowane, aczkolwiek nadal możliwe do przeprowadzenia. Bardzo istotne jest też to, że w postępowaniu restrukturyzacyjnym rolnik musi mieć zdolność do regulowania bieżących zobowiązań, które powstaną po otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego. W przeciwnym wypadku będzie to prowadzić do umorzenia restrukturyzacji i ogłoszenia upadłości.

Zalety sądowej restrukturyzacji gospodarstwa rolnego

Największą zaletą sądowej restrukturyzacji gospodarstwa rolnego jest wstrzymanie prowadzonych egzekucji. Postępowania egzekucyjne ulegają zawieszeniu, nie można też wszczynać nowych. Komornik nie może dalej prowadzić licytacji nieruchomości rolnej, czy też maszyn należących do rolnika. Daje to ważny czas na „złapanie oddechu” i spokojne wdrożenie działań restrukturyzacyjnych.

Ważne jest także to, że dłużnik nie musi (a nawet nie może) regulować zobowiązań powstałych przed otwarciem restrukturyzacji. Będą one podlegać spłacie dopiero na warunkach określonych w układzie.

Restrukturyzacja zadłużenia w postępowaniu restrukturyzacyjnym następuje przez zawarcie układu z wierzycielami. W drodze układu można rozłożyć zadłużenie na raty, jak też pomniejszyć jego wysokość. Typowe postanowienia układu zawierają:

  1. rezygnację wierzycieli z całości odsetek i innych kosztów pobocznych;
  2. obniżenie głównej kwoty zadłużenia (np. o 30 %);
  3. rozłożenie spłaty na kilkuletnie raty (np. na 5 lat).

Najważniejsze jest, by przekonać wierzycieli, że w drodze układu otrzymają większą kwotę, niż po ogłoszeniu upadłości rolnika. Zrestrukturyzowane gospodarstwo rolne dalej może przynosić dochody. Z kolei w przypadku upadłości całość majątku sprzeda syndyk (najczęściej po niższej cenie), a najbardziej wartościowe składniki majątku i tak są obciążone na rzecz wierzycieli (np. hipoteka na nieruchomości, czy też prawa leasingodawców do maszyn).

W restrukturyzacji dłużnik może też porozumieć się z wierzycielami, że sprzeda część ziemi i uzyskane pieniądze przeznaczy na spłatę wierzycieli. Jest to dużo korzystniejsze niż sprzedaż w egzekucji lub upadłości, gdzie komornik/syndyk sprzedaje ziemię po cenach dużo niższych niż ceny rynkowe (w wycenie uwzględnia się tzw. dyskonto z tytułu sprzedaży wymuszonej).

Podsumowanie

Sądową restrukturyzację gospodarstwa rolnego można porównać do ostatniej deski ratunku przed upadłością rolnika. Prawidłowo przeprowadzona restrukturyzacja pomaga zredukować zadłużenie i ponownie przywrócić rentowność gospodarstwa. Każdy przypadek trzeba oceniać indywidualnie i zdecydować, czy sądowa restrukturyzacja daje nadzieję na wyjście z zadłużenia. Jeżeli szansa istnieje, należy jeszcze dobrać najlepiej dopasowane postępowanie restrukturyzacyjne (spośród 4 przewidzianych przez ustawę Prawo restrukturyzacyjne). Prawidłowo przeprowadzony proces pozwoli uratować gospodarstwo.

Jeżeli interesują Cię bieżące treści z zakresu prawa restrukturyzacyjnego, zapraszam do polubienia profilu Kancelarii na Facebooku. 

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *