Radca Krzysztof Olechno

Spadek a upadłość konsumencka

Spadek dla konsumenta w upadłości

W trakcie trwania upadłości konsumenckiej może zdarzyć się sytuacja, że upadły zostanie powołany do spadku na mocy testamentu albo jako osoba bliska (z ustawy). Upadłość konsumencka ma wpływ na dziedziczenie spadku przez upadłego. Warto zatem wiedzieć, jak wygląda sytuacja upadłego w przypadku powołania do spadku.

Czy spadek wchodzi do masy upadłości ?

To czy spadek wchodzi do masy upadłości zależy od kilku czynników. Przede wszystkim trzeba rozróżnić, czy śmierć spadkodawcy (tzw. chwila otwarcia spadku) nastąpiła przed, czy też po wydaniu postanowienia o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej. Jeżeli śmierć spadkodawcy nastąpiła przed ogłoszeniem upadłości, ważne jest także, czy przyszły upadły złożył oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku przed ogłoszeniem upadłości.

Spadek przed ogłoszeniem upadłości konsumenckiej

Jeżeli śmierć spadkodawcy nastąpiła przed ogłoszeniem upadłości konsumenckiej, istotne jest, czy przyszły upadły, jako spadkobierca, złożył w wymaganym terminie oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Termin na złożenie oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku wynosi 6 miesięcy i liczony jest od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o swoim powołaniu do spadku. Spadek można przyjąć wprost, odrzucić lub przyjąć z dobrodziejstwem inwentarza. Brak oświadczenia spadkobiercy w terminie 6 miesięcy powoduje przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

Jeżeli przyszły upadły przyjmie spadek wprost przed ogłoszeniem upadłości, to co nabył w ramach spadku wejdzie do masy upadłości. Jeżeli przyjmie spadek z dobrodziejstwem inwentarza, spadek również wejdzie do masy upadłości, z tym, że odpowiedzialność za długi spadkowe nie będzie mogła przekroczyć wartości spadku. W przypadku odrzucenia spadku przyszły upadły w ogóle nie otrzyma niczego ze spadku, a zatem spadek nie wejdzie też do masy upadłości.

Jeżeli po ogłoszeniu upadłości nie upłynął jeszcze termin do złożenia przez upadłego spadkobiercę oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku (nie minął jeszcze okres 6 miesięcy), a upadły tego oświadczenia nie złożył przed ogłoszeniem upadłości, to spadek wejdzie do masy upadłości. Syndyk nie składa wtedy oświadczenia o przyjęciu spadku, a spadek uważa się za przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza.

Spadek po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej

Jeżeli spadkodawca zmarł po ogłoszeniu upadłości, a spadkobiercą jest upadły konsument, to spadek co do zasady wejdzie do masy upadłości. Syndyk nie składa oświadczenia o przyjęciu spadku, a spadek uważa się za przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza. Przyjęcie spadku następuje z mocy prawa. Wejście spadku do masy upadłości oznacza, że syndyk zajmie majątek pochodzący ze spadku i dokona jego sprzedaży. Oświadczenie upadłego o odrzuceniu spadku lub zapisu windykacyjnego, jeżeli zostanie złożone po ogłoszeniu upadłości, jest bezskuteczne w stosunku do masy upadłości (nie wywiera skutków prawnych).

Odrzucenie spadku a syndyk

Konsument może odrzucić spadek przed ogłoszeniem upadłości konsumenckiej. Takie oświadczenie jest skuteczne i syndyk nie może go odwołać po ogłoszeniu upadłości. W takiej sytuacji co do zasady spadek nie wejdzie do masy upadłości (syndyk go nie zajmie). Należy jednak pamiętać, że syndyk może zaskarżyć odrzucenie spadku przez upadłego, jeżeli spowodowało to pokrzywdzenie wierzycieli. Syndyk musi w tym przypadku wytoczyć oddzielny proces.

Wyłączenie spadku z masy upadłości

Syndyk nie może odrzucić spadku, nawet gdyby spadek był zadłużony (więcej długów, niż aktywów). W takiej sytuacji możliwe jest natomiast wyłączenie spadku z masy upadłości. Spadek wyłącza się z masy upadłości, jeżeli w skład spadku wchodzą wierzytelności i prawa wątpliwe co do istnienia lub możliwości ich wykonania przez syndyka. Spadek należy wyłączyć z masy upadłości także wtedy, gdy:

  1. składniki majątkowe wchodzące w skład spadku są trudno zbywalne albo,
  2. z innych przyczyn wejście spadku do masy upadłości nie byłoby korzystne dla postępowania upadłościowego.

Spadek powinien bowiem zwiększyć stopień zaspokojenia wierzycieli, a nie powodować utrudnienie lub przedłużenie postępowania upadłościowego. Postanowienie o wyłączeniu spadku z masy upadłości wydaje sędzia-komisarz. Na postanowienie przysługuje zażalenie upadłemu i wierzycielom.

Jeżeli spadek zostanie wyłączony z masy upadłości, oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku składa upadły spadkobierca. Termin do złożenia oświadczenia zaczyna biec od chwili uprawomocnienia się postanowienia sędziego-komisarza o wyłączeniu.

Rozporządzenie spadkiem a upadłość konsumencka

Po ogłoszeniu upadłości konsument nie może darować, czy sprzedać swojego udziału w spadku. Umowa zbycia całości lub części spadku albo całości lub części udziału spadkowego zawarta przez upadłego po ogłoszeniu upadłości będzie nieważna.

Po ogłoszeniu upadłości nieważne będzie także rozporządzenie przedmiotem należącym do spadku. Upadły nie może darować, czy też sprzedać tego, co wchodzi w skład spadku (np. samochodu, czy nieruchomości). Taka czynność będzie nieważna. Taki sam skutek dotyczy zgody upadłego na rozporządzenie udziałem w przedmiocie należącym do spadku przez innego spadkobiercę.

Zachowek a upadłość konsumencka

Zachowek przysługuje osobom najbliższym zmarłego, gdy ten w drodze testamentu przepisał spadek na inne osoby. W takiej sytuacji osoba najbliższa może się domagać od spadkobierców testamentowych zapłaty tzw. zachowku. Należy pamiętać, że jeżeli zachowek będzie przysługiwał upadłemu konsumentowi, syndyk ma prawo do żądania zapłaty zachowku do masy upadłości. W przypadku braku dobrowolnej zapłaty, syndyk może wytoczyć powództwo sądowe. Prawa do zachowku pozbawia natomiast wydziedziczenie.

Zapis windykacyjny a upadłość konsumencka

Zapis windykacyjny jest postanowieniem zawartym w testamencie, które stwierdza, że po śmierci spadkodawcy konkretny składnik majątku (np. nieruchomość) przejdzie na rzecz danej osoby (przy czym nie musi to być spadkobierca). Oświadczenie upadłego o odrzuceniu zapisu windykacyjnego jest bezskuteczne w stosunku do masy upadłości, jeżeli zostało złożone po ogłoszeniu upadłości.

Zatajenie spadku przed syndykiem

We wniosku o upadłość konsumencką konsument składa oświadczenie, że dane zawarte we wniosku są prawdziwe. Jeżeli zostanie ujawnione, że konsument podał nieprawdziwe dane, postępowanie upadłościowe może zostać umorzone. Umorzenie postępowania oznacza odmowę oddłużenia. Ukrywanie majątku w toku postępowania upadłościowego również grozi umorzeniem postępowania, co wiąże się z odmową oddłużenia. Za podawanie nieprawdziwych informacji we wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, jak też w toku postępowania upadłościowego, grozi także odpowiedzialność karna. Ukrywanie majątku przed syndykiem grozi zatem poważnymi konsekwencjami.

Jeżeli interesują Cię bieżące treści z zakresu upadłości konsumenckiej, zapraszam do polubienia profilu Kancelarii na Facebooku.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *