Upadłość konsumencka bez planu spłat

Oddłużenie bez planu spłaty

Celem upadłości konsumenckiej jest umożliwienie dłużnikowi umorzenia jego zobowiązań. Umorzenie zobowiązań oznacza, że długi przestają istnieć. Generalną zasadą w upadłości konsumenckiej jest uzyskanie oddłużenia po ustaleniu i wykonaniu planu spłaty wierzycieli. To znaczy, że wierzyciel musi przez określony czas płacić ustalone raty na rzecz wierzycieli. Wszystko co chciał(a)byś wiedzieć o planie spłaty wierzycieli, zawarłem w artykule „Plan spłaty wierzycieli”. Natomiast w kwestii wykonywania planu spłaty pomocny może być dla Ciebie artykuł „Wykonanie planu spłaty wierzycieli”.

Umorzenie zobowiązań bez ustalania planu spłaty

Istnieją wyjątki od umorzenia zobowiązań dopiero po wykonaniu planu spłaty wierzycieli. To znaczy, że możliwe jest uzyskanie oddłużenia bez spłacania wierzycieli. Upadłość bez planu spłaty jest także znacznie krótsza i dużo szybciej prowadzi do wydania postanowienia o umorzeniu zobowiązań. Plan spłaty jest najczęściej ustalany na okres 2 lub 3 lat, a zatem brak planu spłaty dużo szybciej prowadzi do wydania postanowienia o umorzeniu zobowiązań.

Sąd umorzy zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, jeżeli osobista sytuacja upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że jest on trwale niezdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli. Istotna jest tutaj przesłanka trwałości niezdolności do dokonywania spłat. Problemy upadłego nie mogą być tylko przejściowe. Sytuacją uzasadniającą umorzenie zobowiązań bez planu spłaty jest niepełnosprawność, czy też ciężka przewlekła choroba dłużnika, która uniemożliwia mu zarobkowanie. Stan upadłego może być także potwierdzony orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy. Przejściowe problemy upadłego, nawet jeżeli są bardzo istotne, nie są przesłanką do umorzenia zobowiązań bez planu spłaty. Chodzi tu na przykład o konieczność przejścia operacji i przeprowadzenia rehabilitacji, po których upadły jednak powróci do zdrowia.

W wyjątkowych sytuacjach, o umorzenie zobowiązań bez planu spłat, mogą wnosić także osoby, które są co prawda zdolne do pracy, ale szczególne okoliczności osobiste nie pozwalają im dokonywać jakichkolwiek spłat na rzecz wierzycieli. Przykładem może być pracująca matka samotnie wychowująca kilkoro dzieci, której dochód wystarcza jedynie na zaspokojenie najważniejszych potrzeb rodziny. W takiej sytuacji istotne jest szczegółowe opisanie sytuacji życiowej, by przekonać Sąd, że dokonywanie jakichkolwiek spłat rzeczywiście nie jest możliwe.

W przypadku umorzenia zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłat, niepokryte koszty postępowania upadłościowego obciążają Skarb Państwa.

Warunkowe umorzenie zobowiązań bez ustalenia planu spłaty

Jeżeli niezdolność do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli nie ma charakteru trwałego, sąd może umorzyć zobowiązania warunkowo. Okres warunkowego umorzenia wynosi 5 lat. Warunkowe umorzenia zobowiązań bez ustalenia planu spłaty polega na tym, że:

1. sąd wydaje postanowienie o warunkowym umorzeniu zobowiązań bez ustalenia planu spłaty;
2. w ciągu 5 lat od uprawomocnienia się postanowienia upadły lub każdy z wierzycieli może złożyć wniosek o ustalenie planu spłaty, jeżeli ustał brak zdolności upadłego do dokonywania jakichkolwiek spłat;
3. sąd może przychylić się do wniosku i ustalić plan spłaty lub wniosek oddalić;
4. jeżeli wniosek nie zostanie złożony w ciągu 5 lat (lub został oddalony), dochodzi do umorzenia zobowiązań.

Należy pamiętać, że w okresie warunkowego umorzenia zobowiązań na upadłym ciąży szereg obowiązków. Na przykład, tak jak w okresie wykonywania planu spłaty, upadły nie może dokonywać czynności prawnych dotyczących jego majątku, które mogłyby pogorszyć jego sytuację majątkową (np. zaciągać pożyczek). Może natomiast wystąpić do Sądu o wyrażenie zgody na dokonanie takiej czynności.  W okresie warunkowego umorzenia zobowiązań upadły musi także corocznie składać sądowi sprawozdania. Naruszenie obowiązków upadłego może skutkować uchyleniem postanowienia o warunkowym umorzeniu zobowiązań, co skutkuje odmową oddłużenia.

Jeżeli w okresie warunkowego umorzenia nie zostanie złożony wniosek o ustalenie planu spłaty, zobowiązania „automatycznie” ulegną umorzeniu, z upływem 5 lat od dnia uprawomocnienia się postanowienia o warunkowym umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli. Upadły może wystąpić do Sądu z wnioskiem o wydanie postanowienia stwierdzającego umorzenie zobowiązań. W postanowieniu Sąd wskazuje datę umorzenia zobowiązań upadłego.

Jako praktyk prawa upadłościowego zdecydowanie negatywnie oceniam rozwiązanie prawne w postaci warunkowego umorzenia zobowiązań bez ustalenia planu spłaty. Przede wszystkim okres warunkowego umorzenia jest bardzo długi (5 lat). W przypadku ustalenia planu spłat, chociażby z minimalną ratą, upadły mógłby wykonać go w okresie 2 – 3 lat i uzyskać oddłużenie. Natomiast przy warunkowym umorzeniu aż przez 5 lat upadły pozostaje niepewny co do umorzenia swoich zobowiązań. W tym czasie upadły musi także spełniać szereg obowiązków, których naruszenie może skutkować uchyleniem warunkowego umorzenia zobowiązań. Jest to bardzo długi okres i „potknięcia” mogą się zdarzyć każdemu. Warunkowe umorzenie zobowiązań jest zatem chyba jedną z najgorszych opcji, która może się przydarzyć upadłemu w toku upadłości konsumenckiej.

Odwołanie od umorzenia zobowiązań bez planu spłaty

Należy pamiętać, że każdy z wierzycieli może wnieść zażalenie na postanowienie w przedmiocie umorzenia zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli lub warunkowego umorzenia zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli. Od postanowienia Sądu II instancji wydanego na skutek wniesienia zażalenia, przysługuje jeszcze prawo wniesienia skargi kasacyjnej. W przypadku umorzenia zobowiązań bez ustalenia planu spłaty, upadły musi liczyć się z tym, że w praktyce bardzo często zdarza się, że takie postanowienia zostają zaskarżone przez któregoś z wierzycieli.

Upadłość konsumencka bez planu spłaty – podsumowanie

W sytuacjach szczególnie uzasadnionych upadły może uzyskać oddłużenie bez ustalenia planu spłaty wierzycieli. Wszystko zależy od tego, czy upadły, z uwagi na swoją sytuację życiową, jest niezdolny do wykonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty. Jeżeli niezdolność jest trwała, upadły może od razu uzyskać umorzenie jego zobowiązań. Jeżeli niezdolność jest przejściowa, upadły może zostać objęty warunkowym umorzeniem zobowiązań, co skutkować będzie niepewnością w zakresie umorzenia długów na okres co najmniej 5 lat. Jak pisałem wcześniej, w mojej ocenie plan spłaty z chociażby minimalną ratą jest dal upadłego rozwiązaniem lepszym niż warunkowego umorzenia zobowiązań. Za każdym razem upadły powinien pamiętać, by odpowiednio umotywować (i udowodnić) okoliczności, które są podstawą wniosku o umorzenie zobowiązań bez ustalenia planu spłat.

Jeżeli interesują Cię bieżące treści z zakresu prawa upadłościowego, zapraszam do polubienia profilu Kancelarii na Facebooku.