Upadłość konsumencka – umorzenie długów

Upadłość konsumencka – co z długami

Umorzenie niemożliwych do spłacenia zobowiązań to główny cel każdej osoby wnioskującej o upadłość konsumencką. Niemniej ważne jest uzyskanie komfortu psychicznego. Z jednej strony daje go podjęcie pierwszego realnego kroku do „odcięcia” się od oddłużenia. Z drugiej strony, komornicy i windykatorzy nie mogą już niepokoić dłużnika, a w ich miejsce pojawia się jeden syndyk. Co do zasady umorzenie zobowiązań w upadłości konsumenckiej następuje poprzez wykonanie planu spłaty. Więcej o tym przeczytasz w moim artykule „Plan spłaty wierzycieli„. Natomiast o tym, kiedy możliwe jest umorzenie długów bez spłacania wierzycieli możesz przeczytać we wpisie „Upadłość konsumencka bez planu spłat„.

Umorzenie długów w upadłości konsumenckiej

Prawidłowo przeprowadzony proces upadłości konsumenckiej powoduje umorzenie długów. Oznacza to, że długi przestają istnieć. Jest to wyraźna różnica w porównaniu do przedawniena długów. Przy przedawnieniu dług nadal istnieje, ale nie może być przymusowo dochodzony przed sądem. Nie wyłącza to natomiast windykacji przedawnionego długu, z czego często korzystają firmy windykacyjne. Upadły natomiast, po przeprowadzonej upadłości, otrzymuje „czystą kartę” i jest wolny od zadłużenia.

Bardzo częstym pytaniem zainteresowanych upadłością jest także to, jakiej wysokości długi można umorzyć. Otóż można umorzyć każdą wysokość długów. Nie ma tutaj górnego limitu. Co więcej, nie ma także żadnego minimalnego pułapu długu, który upadły musi spłacić. Sąd ustalając plan spłaty bierze pod uwagę wysokość długów, ale z drugiej strony musi brać pod uwagę możliwości zarobkowe upadłego, jego potrzeby mieszkaniowe, a także ilość osób na jego utrzymaniu. Sąd nie może ustalić planu spłat, który przewyższa możliwości spłaty dłużnika. Wynika to z naczelnej zasady upadłości konsumenckiej, jaką jest umożliwienie oddłużenia upadłego.

Przykład:

Zadłużenie upadłego wynika z niepowodzenia w działalności gospodarczej. Opiewa na 1.000.000 zł. Upadły zarabia 3.000 zł netto (na rękę). Wynagrodzenie to odpowiada jego wykształceniu i umiejętnościom. Sąd ustalił, że niezbędne koszty życia upadłego i jego najbliższej rodziny wynoszą kwotę 2.700 zł. W takiej sytuacji upadły w ramach planu spłaty może spłacać comiesięcznie kwotę 300 zł. Standardowy plan spłaty wynosi okres 3 lat (36 miesięcy). Po wykonaniu planu spłaty zobowiązania upadłego zostaną umorzone (1.000.000 zł). Rzeczywista spłata upadłego wyniesie 10.800 zł (300 zł x 36 miesięcy). Nie ma to jednak znaczenia, gdyż upadły spłaca maksymalną kwotę, którą jest w stanie udźwignąć. Dojdzie do skutecznego umorzenia reszty zobowiązań (989.200 zł).

Upadłość konsumencka – jakie długi podlegają umorzeniu

Upadłość konsumencka umarza długi powstałe przed ogłoszeniem upadłości. Umorzenie dotyczy oczywiście tych długów, które nie zostaną zaspokojone przez dłużnika w ramach wykonania planu spłaty wierzycieli. Obecnie nie ma znaczenia, czy długi powstały w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej. Jeżeli przedsiębiorca zakończył działalność, może długi „firmowe” umorzyć na takich samych zasadach, jak osobiste. Więcej o możliwości umorzenia zobowiązań byłego przedsiębiorcy przeczytasz w artykule „Upadłość byłego przedsiębiorcy„.

Przykładowe zobowiązania, które ulegną umorzeniu w upadłości konsumenckiej to:

zaciągnięte kredyty, pożyczki, chwilówki;
zadłużenie z karty kredytowej;
długi wobec dostawców mediów i telefonii;
długi z tytułu czynszów;
długi wobec osób prywatnych;
nieopłacone składki ZUS;
zaległe podatki.

Upadłość konsumencka – co nie podlega umorzeniu

Nie wszystkie długi podlegają umorzeniu w upadłości konsumenckiej. Zgodnie z prawem nie ulegają umorzeniu:

zobowiązania powstałe po ogłoszeniu upadłości;
zobowiązania, których upadły umyślnie nie ujawnił, o ile wierzyciel nie brał udziału w postępowaniu;
zobowiązania o charakterze alimentacyjnym;
zobowiązania wynikające z rent z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci;
zobowiązania do zapłaty orzeczonych przez sąd kar grzywny, a także do wykonania obowiązku naprawienia szkody oraz zadośćuczynienia za doznaną krzywdę;
zobowiązania do zapłaty nawiązki lub świadczenia pieniężnego orzeczonych przez sąd jako środek karny lub środek związany z poddaniem sprawcy próbie;
zobowiązania do naprawienia szkody wynikającej z przestępstwa lub wykroczenia stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem.

Długi zatajone nie zostaną umorzone

Bardzo ważne jest, by we wniosku o ogłoszenie upadłości podać wszystkich wierzycieli dłużnika. Jeżeli dłużnik umyślnie zatai pewne długi, a wierzyciel nie dowie się o postępowaniu upadłościowym i nie weźmie w nim udziału, długi tego wierzyciela nie zostaną umorzone. Ukrywanie zadłużenia we wniosku upadłościowym jest zatem zupełnie bezcelowe. Zaznajomiony z prawem wierzyciel, nawet jeżeli poweźmie informację o ogłoszeniu upadłości dłużnika (chociażby z ogłoszenia w MSiG), może celowo nie wziąć udziału w postępowaniu, by uchronić się przed umorzeniem swoich długów. W razie pominięcia jakiegokolwiek z wierzycieli, upadły powinien zatem jak najszybciej wysłać do sądu i syndyka pismo ze zgłoszeniem informacji o pominiętym wierzycielu. Można uznać to za swego rodzaju formę „czynnego żalu”.

Warto też pamiętać, że upadły musi umyślnie zataić długi, by nie podlegały one umorzeniu. Jeżeli natomiast upadły rzeczywiście nie miał wiedzy na temat danego wierzyciela (np. nie poinformowano go o sprzedaży długu), to taki dług będzie podlegał umorzeniu. Upadłość konsumencka co do zasady umarza bowiem wszystkie długi upadłego powstałe przed dniem ogłoszenia upadłości, nawet te, o których wierzyciel nie wie.

Upadłość konsumencka – wierzyciel nie zgłosił wierzytelności

Upadły nie musi martwić się tym, że wierzyciel nie dokonał zgłoszenia wierzytelności. Jest to tylko uprawnienie, a nie obowiązek wierzyciela. Jeżeli wierzyciel nie zgłosił wierzytelności, po prostu nie weźmie udziału w planie spłaty. Zasada jest tutaj prosta: jeżeli wierzyciel dokona zgłoszenia, to weźmie udział w planie spłaty i odzyska chociaż część długu. Jeżeli nie, nie uzyska nic. Jeżeli wierzyciel się nie zgłosi, dłużnik może zostać obciążony mniejszą comiesięczną ratą w ramach planu spłaty. Zobowiązanie wierzyciela, który nie zgłosił wierzytelności, będzie natomiast umorzone w całości razem z innymi długami. Oczywiście, jeżeli upadły wskazał wierzyciela we wniosku (albo nie miał o nim wiedzy, o czym pisałem wyżej). Generalnie, jeżeli dłużnik ujawnił wierzyciela we wniosku, nie musi się już martwić tym, czy wierzyciel dokonał zgłoszenia wierzytelności i brał udział w postępowaniu.

Zakaz egzekucji umorzonych zobowiązań

Umorzenie długów nie następuje już z chwilą ogłoszenia upadłości. To dopiero początek długiej drogi. Jej finał następuje w momencie uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu wykonania planu spłaty wierzycieli. Upadły musi więc wykonać plan spłaty wierzycieli, jednocześnie spełniając wszystkie obowiązki nałożone na niego w toku wykonywania planu spłaty. Potem musi jeszcze uzyskać sądowe „potwierdzenie” umorzenia swoich długów. Z chwilą uprawomocnienia się tego postanowienia staje się człowiekiem wolnym od długów.

Po wydaniu postanowienia o stwierdzeniu wykonania planu spłaty wierzycieli, niedopuszczalne jest wszczęcie postępowania egzekucyjnego dotyczącego wierzytelności powstałej przed dniem ustalenia planu spłaty wierzycieli z wyjątkiem wierzytelności, które nie podlegają umorzeniu (np. alimentacyjne).

Jeżeli interesują Cię bieżące treści z zakresu prawa upadłościowego, zapraszam do polubienia profilu Kancelarii na Facebooku.