Upadłość konsumencka a majątek wspólny

Związek małżeński a upadłość konsumencka

Ogłoszenie upadłości konsumenckiej pociąga za sobą ważne zmiany w życiu upadłego. Dotyczy to także małżeństwa. Samo ogłoszenie upadłości konsumenckiej nie powoduje jednak ustania małżeństwa, czy też separacji. Wpływa natomiast na stosunki majątkowe. Jeżeli małżonkowie pozostawali we wspólności majątkowej, to z dniem ogłoszenia upadłości powstaje pomiędzy nimi rozdzielność majątkowa. Co to oznacza ?

Ogłoszenie upadłości – rozdzielność majątkowa

Z chwilą ustanowienia rozdzielności majątkowej małżonkowie przestają pracować na majątek wspólny. Od tej chwili każdy z małżonków posiada swój majątek osobisty. Każdy składnik majątku nabyty po ustanowieniu rozdzielności wchodzi do majątku osobistego każdego z małżonków. Dotyczy to m.in. uzyskiwanego wynagrodzenia za pracę. Małżonek może swobodnie rozporządzać swoim majątkiem osobistym, bez konieczności uzyskania zgody drugiego małżonka. Co istotne, od tej chwili, żaden z małżonków nie odpowiada swoim majątkiem za długi zaciągnięte przez drugiego małżonka. Chodzi oczywiście o długi powstałe po dniu ustanowienia rozdzielności, gdyż ta zasada nie działa wstecz.

W razie umorzenia, ukończenia lub uchylenia postępowania upadłościowego, między małżonkami ponownie powstaje wspólność majątkowa. Dzieje się tak z mocy prawa, bez konieczności dokonywania żadnych czynności.

Upadłość konsumencka a majątek wspólny

Najważniejszym skutkiem dla upadłego i jego małżonka, którzy pozostawali we wspólności majątkowej jest to, że majątek wspólny wchodzi do masy upadłości. Co to oznacza ? Według normalnych reguł, tzn. gdyby upadłości nie było, małżonkowie mogliby podzielić majątek wspólny pomiędzy sobą. Można to zrobić przed notariuszem lub przed sądem. Co do zasady każdemu z małżonków należy się połowa majątku wspólnego. Upadłość konsumencka zmienia te zasady. Po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej podział majątku pomiędzy małżonków jest niedopuszczalny. Praktycznie całość majątku wspólnego zostanie sprzedana przez Syndyka i przeznaczona na spłacenie wierzycieli upadłego małżonka.

Warto przy tym pamiętać, że upadły wraz z wnioskiem o ogłoszenie upadłości może złożyć wniosek o sprzedaż mieszkania na rzecz swojego małżonka Jest to tzw. pre-pack. Więcej o korzyściach płynących z pre-packu przeczytasz w artykule „Pre-pack w upadłości konsumenckiej„.

Jaki majątek wspólny nie wchodzi do masy upadłości ?

Do masy upadłości nie wchodzą przedmioty służące wyłącznie małżonkowi upadłego do prowadzenia działalności gospodarczej lub zawodowej. Małżonek upadłego może je zachować, choćby należały do majątku wspólnego. Dotyczy to jednak tylko tych przedmiotów, które zostały nabyte co najmniej 2 lata przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości. Przedmioty nabyte później wejdą do masy upadłości.

Prawa małżonka upadłego

Drugi z małżonków pozostaje oczywiście stratny, gdyż nie otrzyma należnej mu połowy majątku. Jak zatem może bronić swoich praw ?

1. Po pierwsze, powinien zgłosić Sędziemu – komisarzowi swoją wierzytelność z tytułu udziału w majątku wspólnym;
2. Po drugie, może żądać ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym;
3. Po trzecie, może żądać rozliczenia nakładów poczynionych z majątku osobistego na majątek wspólny lub też majątek osobisty upadłego małżonka.

Podkreślić należy, że małżonek upadłego nie jest w żaden sposób uprzywilejowany wobec innych wierzycieli upadłego. Będzie on spłacany na takich samych zasadach, jak pozostali wierzyciele. Jeżeli na skutek wykonania planu spłaty nie otrzyma całej kwoty z tytułu udziału w majątku wspólnym, niespłacona część zostanie umorzona po uzyskaniu przez upadłego oddłużenia.

Skutki upadłości konsumenckiej dla małżonka

Jak widać, ogłoszenie upadłości przez jednego z małżonków jest niekorzystne dla drugiego, jeżeli pozostawali w ustroju wspólności majątkowej. Gdyby bowiem przed ogłoszeniem upadłości małżonkowie wzięli np. rozwód, drugi małżonek co do zasady uzyskałby połowę wartości majątku wspólnego. Natomiast na skutek ogłoszenia upadłości, majątek wspólny sprzeda syndyk, a drugi małżonek zostanie zaspokojony w dużo mniejszym zakresie (czasami tylko symbolicznie).

W kolejnym wpisie na blogu poruszę temat, jak ustanowienie rozdzielności majątkowej przed złożeniem wniosku o upadłość konsumencką (np. na skutek separacji, czy też zawarcia intercyzy) wpływa na majątek wspólny w upadłości.

Jeżeli interesują Cię bieżące treści z zakresu prawa upadłościowego, zapraszam do polubienia profilu Kancelarii na Facebooku.