Obowiązki upadłego w upadłości konsumenckiej

Co po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej

Wiele osób zmagających się z długami zadaje sobie pytanie, co się dzieje po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej. Ogłoszenie upadłości to dopiero początek drogi do uzyskania oddłużenia. W międzyczasie upadły powinien pamiętać, by realizować wszystkie nałożone prawem obowiązki, tak aby nie narazić się na negatywne konsekwencje. Najgorszą z możliwych jest umorzenie postępowania upadłościowego lub uchylenie planu spłaty wierzycieli. Obie wiążą się z odmową oddłużenia.

Jakie są obowiązki osoby, która ogłosiła upadłość

Upadły ma różne obowiązki, w zależności od stadium postępowania upadłościowego. Możemy podzielić je na:

1. etap wniosku o ogłoszenie upadłości;
2. postępowanie upadłościowe;
3. wykonywanie planu spłaty wierzycieli.

We wniosku o ogłoszenie upadłości dłużnik powinien podać dane zgodne z prawdą oraz zupełne. Jeżeli zostanie ujawnione, że dane podane we wniosku o ogłoszenie upadłości są niezgodne z prawdą lub niezupełne, sąd umorzy postępowanie upadłościowe, chyba że:

1. niezgodność lub niezupełność nie są istotne lub,
2. przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.

W toku postępowania upadłościowego, upadły ma obowiązek:

1. ujawnić i wydać syndykowi cały majątek;
2. wydać syndykowi dokumenty i korespondencję;
3. udzielać sędziemu-komisarzowi i syndykowi wyjaśnień co do swojego majątku;
4. opuścić zajmowaną nieruchomość;
5. ujawnić wszelkie zarobki i dochody;
6. współpracować z sędzią-komisarzem i syndykiem.

Po zakończeniu postępowania upadłościowego, w okresie wykonywania planu spłaty, upadły ma obowiązek:

1. terminowo realizować plan spłaty wierzycieli;
2. składać corocznie sprawozdanie ze swojej sytuacji majątkowej i zawodowej;
3. nie dokonywać czynności prawnych, które mogłyby pogorszyć sytuację majątkową upadłego.

Obowiązek ujawnienia i wydania majątku

Upadły ma obowiązek wskazać i wydać syndykowi cały swój majątek, a także wydać dokumenty dotyczące jego majątku oraz rozliczeń, w tym korespondencję. Syndyk może żądać od upadłego podpisania oświadczenia, w którym upadły wskaże, że wydał i przekazał syndykowi cały swój majątek. Upadły jest także zobowiązany udzielać sędziemu-komisarzowi i syndykowi wszelkich potrzebnych wyjaśnień dotyczących swojego majątku.

Jeżeli syndyk zajmie majątek, który zdaniem upadłego nie wchodzi w skład masy upadłości, upadły może złożyć wniosek o wyłączenie z masy upadłości. Jeżeli sędzia-komisarz uwzględni wniosek, syndyk będzie musiał przekazać dany składnik majątku upadłemu. Upadły może swobodnie rozporządzać majątkiem, który został wyłączony z masy upadłości.

Jeżeli upadły nie wskaże lub nie wyda syndykowi całego swojego majątku lub niezbędnych dokumentów stanowi to podstawę do umorzenia postępowania upadłościowego.

Obowiązek przekazania nieruchomości upadłego

Co do zasady, z dniem ogłoszenia upadłości upadły traci możliwość korzystania z mienia wchodzącego do masy upadłości. Jeżeli upadły jest właścicielem mieszkania, ma obowiązek opuszczenia go i wydania syndykowi. Warto jednak pamiętać, że upadły może uzgodnić z syndykiem czas oraz zakres korzystania z mieszkania przez upadłego i jego rodzinę. W razie jakichkolwiek wątpliwości upadły może także wystąpić z wnioskiem do sędziego-komisarza, by ten w postanowieniu określił czas i zakres korzystania z mieszkania.

Upadły może także wnosić o wydzielenie mu odpowiedniej kwoty ze sprzedaży mieszkania, którą będzie mógł przeznaczyć na swoje potrzeby mieszkaniowe. Więcej o tym pisałem w artykule „Upadłość konsumencka a mieszkanie„.

Obowiązek ujawnienia zarobków upadłego

Upadły ma obowiązek ujawnić wszelkie uzyskiwane dochody i zarobki. Syndyk dokona ich zajęcia w dozwolonym zakresie i przeznaczy na zaspokojenie wierzycieli. Do dyspozycji upadłego pozostanie kwota wolna od zajęcia, która nie wchodzi w skład masy upadłości i którą upadły może swobodnie rozporządzać. Informacje na temat tego, jakie kwoty są wolne od zajęcia w upadłości konsumenckiej opisałem w artykule „Syndyk a wypłata wynagrodzenia„. Zatajenie dochodów w toku upadłości konsumenckiej może skutkować umorzeniem postępowania.

Obowiązek wykonywania planu spłaty

Upadły ma obowiązek terminowo regulować raty określone w planie spłaty wierzycieli. Wysokość rat oraz łączny okres spłat ustala ostatecznie sąd, na wniosek składany przez syndyka. Upadły musi terminowo dokonywać określonych wpłat na rzecz każdego z wierzycieli. Na temat samego planu spłaty przeczytasz więcej we wpisie „Plan spłaty wierzycieli„.

Jeżeli upadły nie może wywiązać się z obowiązków określonych w planie spłaty, sąd na jego wniosek, po wysłuchaniu wierzycieli, może zmienić plan spłaty wierzycieli. Sąd może też przedłużyć termin spłaty wierzytelności na dalszy okres nieprzekraczający 18 miesięcy. Więcej na temat wykonania planu spłaty wierzycieli pisałem w artykule „Wykonanie planu spłaty wierzycieli„.

Obowiązek składania sprawozdań

Upadły jest obowiązany składać sądowi corocznie, do końca kwietnia, sprawozdanie z wykonania planu spłaty wierzycieli za poprzedni rok kalendarzowy. W sprawozdaniu upadły wykazuje:

1. osiągnięte przychody;
2. spłacone kwoty;
3. nabyte składniki majątkowe o wartości przekraczającej przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedniego, ogłoszone przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.

Do sprawozdania upadły musi dołączyć kopię rocznego zeznania podatkowego.

Obowiązek niedokonywania niektórych czynności prawnych

W okresie wykonywania planu spłaty wierzycieli upadły nie może dokonywać czynności prawnych, które mogłyby pogorszyć jego zdolność do wykonania planu spłaty wierzycieli. Chodzi tutaj przede wszystkim o zaciąganie kredytów i pożyczek. Generalnie, upadły nie powinien robić niczego, co zagroziłoby jego możliwościom do regulowania rat w ramach ustalonego planu spłaty wierzycieli. W szczególnie uzasadnionych przypadkach sąd, na wniosek upadłego, może wyrazić zgodę na dokonanie albo zatwierdzić już dokonaną przez upadłego czynność.

Konsekwencje naruszenia obowiązków przez upadłego

Naruszenie obowiązków na etapie wniosku o ogłoszenie upadłości – konsekwencje

Sąd umorzy postępowanie, jeżeli zostanie ujawnione, że dane podane przez dłużnika we wniosku o ogłoszenie upadłości są niezgodne z prawdą lub niezupełne, chyba że niezgodność lub niezupełność nie są istotne lub przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.

Sąd nie umorzy jednak postępowania, jeżeli umorzenie postępowania mogłoby skutkować pokrzywdzeniem wierzycieli. Na postanowienie w przedmiocie umorzenia postępowania przysługuje zażalenie.

Naruszenie obowiązków na etapie postępowania upadłościowego – konsekwencje

Jeżeli upadły nie wskaże lub nie wyda syndykowi całego majątku, niezbędnych dokumentów lub w inny sposób nie wykonuje ciążących na nim obowiązków, sąd, z urzędu albo na wniosek syndyka lub wierzyciela, po wysłuchaniu upadłego, syndyka, a w razie potrzeby także wierzycieli, umarza postępowanie, chyba że uchybienie przez upadłego ciążącym na nim obowiązkom nie jest istotne lub przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.

Sąd nie umorzy jednak postępowania, jeżeli umorzenie postępowania mogłoby skutkować pokrzywdzeniem wierzycieli. Na postanowienie w przedmiocie umorzenia postępowania przysługuje zażalenie.

Naruszenie obowiązków na etapie wykonywania planu spłaty – konsekwencje

W razie niewykonywania przez upadłego obowiązków określonych w planie spłaty wierzycieli sąd z urzędu albo na wniosek wierzyciela, po wysłuchaniu upadłego i wierzycieli objętych planem spłaty wierzycieli, uchyla plan spłaty wierzycieli, chyba że uchybienie obowiązkom jest nieznaczne lub dalsze wykonywanie planu spłaty wierzycieli jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi. Na postanowienie przysługuje zażalenie.

Uchylenie planu spłaty może także nastąpić, gdy upadły:

1. nie złożył w terminie sprawozdania z wykonania planu spłaty wierzycieli;
2. w sprawozdaniu z wykonania planu spłaty wierzycieli zataił osiągnięte przychody lub nabyte składniki majątkowe;
3. dokonał czynności prawnej, która może pogorszyć jego sytuację majątkową, bez uzyskania zgody sądu albo czynność ta nie została zatwierdzona przez sąd;
4. ukrywał majątek lub czynność prawna upadłego została prawomocnie uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli.

Jeżeli interesują Cię bieżące treści z zakresu prawa upadłościowego, zapraszam do polubienia profilu Kancelarii na Facebooku.