Upadłość konsumencka a mieszkanie

Mieszkanie a masa upadłości

Wiele osób zadaje sobie pytanie, jak zachować mieszkanie przy upadłości. Co do zasady nieruchomość upadłego wchodzi do masy upadłości. Oznacza to, że z dniem ogłoszenia upadłości zarząd nad nieruchomością przejmuje syndyk. Niemożliwe jest więc przepisanie mieszkania po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej. Upadły nie może jej sprzedać, darować, ani wynająć. Syndyk sprzeda nieruchomość, a uzyskana kwota zostanie przeznaczona na zaspokojenie wierzycieli upadłego. Tak samo wygląda sytuacja z udziałem w nieruchomości. Niezależnie od wielkości udziału wchodzi on do masy upadłości i podlega sprzedaży. Istnieje jednak możliwość zachowania mieszkania po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej. Więcej o tym w artykule „Upadłość konsumencka z zachowaniem mieszkania„.

Warto też pamiętać, że upadły wraz z wnioskiem o ogłoszenie upadłości może złożyć wniosek o sprzedaż mieszkania na rzecz określonej osoby. Jest to tzw. pre-pack. Więcej o korzyściach płynących z pre-packu przeczytasz w artykule „Pre-pack w upadłości konsumenckiej„.

Czy syndyk może wyrzucić z mieszkania ?

Wiele osób zadaje sobie pytanie, czy po ogłoszeniu upadłości dalej będą mogły zamieszkiwać w mieszkaniu stanowiącym ich własność. Odpowiedź brzmi tak. Razem z upadłym mogą zamieszkiwać także osoby mu bliskie. Warunkiem jest zamieszkiwanie w danym lokalu w dacie ogłoszenia upadłości. Oczywiście będzie to możliwe do czasu przeprowadzenia procedury sprzedaży mieszkania przez syndyka. Od strony formalnej wygląda to w ten sposób, że sędzia-komisarz w postępowaniu upadłościowym wydaje postanowienie, w którym określa czas i zakres korzystania z mieszkania.

Upadłość konsumencka a wynajem mieszkania

Upadły może wnioskować o przyznanie mu części kwoty uzyskanej ze sprzedaży mieszkania, jeżeli konieczne jest zaspokojenie jego potrzeb mieszkaniowych lub osób pozostających na jego utrzymaniu. W takiej sytuacji z sumy uzyskanej ze sprzedaży mieszkania wydziela się upadłemu kwotę odpowiadającą przeciętnemu czynszowi najmu lokalu mieszkalnego w tej samej lub sąsiedniej miejscowości za okres od 12 do 24 miesięcy.

W celu uzyskania kwoty na wynajem mieszkania upadły musi złożyć do sędziego-komisarza wniosek o wydzielenie kwoty na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych. Określając wysokość kwoty sędzia – komisarz bierze pod uwagę:

1. potrzeby mieszkaniowe upadłego (w tym liczbę osób pozostających na jego utrzymaniu);
2. zdolności zarobkowe upadłego;
3. sumę uzyskaną ze sprzedaży mieszkania;
4. opinię syndyka.

Na postanowienie sędziego-komisarza w przedmiocie wydzielenia sumy potrzebnej na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych przysługuje zażalenie.

Upadłemu przysługuje także prawo do wnioskowania do sędziego-komisarza o zaliczkę na poczet kwoty potrzebnej na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych, jeżeli mieszkanie nie zostało jeszcze zbyte, a w masie upadłości znajdują się niezbędne środki.

Upadłość konsumencka a współwłasność mieszkania

W przypadku współwłasności nieruchomości, część która przysługuje upadłemu wchodzi do masy upadłości. Syndyk podejmie próbę jej sprzedaży. Syndyk, na podstawie przepisów kodeksu cywilnego, może także wnieść o zniesienie współwłasności nieruchomości (np. domu z działką). W takim przypadku możliwe jest żądanie, by zniesienie współwłasności nastąpiło poprzez podział rzeczy wspólnej (np. na dwie odrębne nieruchomości). Drugą z opcji jest przyznanie całego prawa jednemu współwłaścicielowi, z obowiązkiem spłaty drugiego (w tym przypadku z obowiązkiem spłaty upadłego).

Należy jednak pamiętać, że w przypadku, gdy współwłasność mieszkania wynika z małżeńskiej wspólności majątkowej, co do zasady cała nieruchomość wejdzie do masy upadłości. Więcej w tym temacie przeczytasz w moim artykule „Upadłość konsumencka a majątek wspólny”. Jeżeli natomiast zastanawiasz się nad ustanowieniem rozdzielności majątkowej, i jej znaczeniem dla ogłoszenia upadłości konsumenckiej, polecam lekturę artykułu „Rozdzielność majątkowa a upadłość konsumencka”.

Wyłączenie mieszkania z masy upadłości

Syndyk może złożyć wniosek o wyłączenie nieruchomości z masy upadłości. Dzieje się tak w sytuacji, gdy syndyk – pomimo wielu prób – nie może znaleźć nabywcy na sprzedaż mieszkania. Taka sytuacja bardzo rzadko dotyczy całych nieruchomości, gdzie przy kolejnych obniżkach ceny zazwyczaj udaje się znaleźć kupca. W praktyce dużo częściej zdarza się natomiast wyłączenie z masy upadłości udziału w nieruchomości, szczególnie, jeżeli jest on niewielki (np. 1/8). W takiej sytuacji, po kolejnych bezskutecznych próbach sprzedaży udziału, syndyk składa wniosek o jego wyłączenie z masy. Wyłączenie udziału z masy upadłości ma ten skutek, że syndyk nie musi już go sprzedawać. Udział pozostanie w majątku upadłego, a postępowanie upadłościowe będzie się toczyć dalej swoim torem.

Upadłość konsumencka a mieszkanie własnościowe

Nie każde prawo do mieszkania wchodzi do masy upadłości i podlega sprzedaży przez syndyka. Mieszkanie wchodzi do masy, gdy upadły jego właścicielem. Mowa tu o prawie własności do domu jednorodzinnego, odrębnym prawie własności do mieszkania, czy też spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu w spółdzielni mieszkaniowej. Prawa te są bowiem zbywalne i podlegają egzekucji. Wchodzą więc do masy upadłości.

W skład masy upadłości nie wchodzi spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego w spółdzielni mieszkaniowej. Jest to bowiem prawo niezbywalne i nie podlegające egzekucji. Syndyk nie może zatem sprzedać lokatorskiego prawa do lokalu w toku upadłości konsumenckiej. Więcej informacji na temat rodzajów praw do lokalu w spółdzielni mieszkaniowej znajdziesz w moim artykule „Dziedziczenie mieszkania spółdzielczego”.

Mieszkanie w TBS w upadłości konsumenckiej nie wchodzi w skład masy upadłości. Co więcej, wierzytelność upadłego z tytułu partycypacji w kosztach budowy powstaje dopiero z chwilą zakończenia najmu i opróżnienia lokalu. Dopiero zatem po rozwiązaniu umowy z TBS możliwe jest dokonanie przez syndyka zajęcia kwoty partycypacji.

Jeżeli interesują Cię bieżące treści z zakresu prawa upadłościowego, zapraszam do polubienia profilu Kancelarii na Facebooku.